Je leert meer van jongeren dan zij van jou

Daar sta ik dan, bepakt en bezakt. Dikke trui en blauwe Nike sporttas. Met kriebels in mijn buik begin ik aan dit weekend kamp. Ik had niet verwacht dat ik het spannend zou vinden, al vaak ben ik op kamp geweest. Maar dit keer is het anders. Het voelt als het onbekende, iets waarvan ik niet weet wat ik kan verwachten. Een plek waar ik al die ervaring die ik heb, misschien wel niet kan gebruiken. Ik stap in de bus en de reis naar de locatie begint. Nadat we de snelweg verlaten, meandert de bus langs polderwegen en slootjes. Er wordt voorin de bus gekletst door mijn jeugdvriend Jeroen, met de bestuurder van de bus. Ik krijg er weinig van mee, in mijn eigen wereld. In mijn hoofd passeren gevoelens en gedachten. Zowel van vroeger, als de dingen waar ik over denk die nog kunnen gebeuren. Als ik mijn ogen weer opendoe, draaien we het parkeerterrein op van een recreatiepark. De slagboom gaat open en we rijden stapvoets door, tot we bij een crèmekleurige rij huisjes, stoppen bij huisje 53. We zijn er en stappen uit. Het kamp begint, alleen ben ik niet een van de jongeren, ik ben een van de begeleiders en dit is mijn eerste opdracht als ondernemer in de jeugdzorg.

Jongeren zonder hindernissen

Al jong kwam ik in aanraking met de hindernissen van jongeren, niet alleen mijn eigen gevoelige karakter, ook mijn broertjes peilloze diepblauwe ogen waar ik als broer alles uit kon lezen. Mijn broertje met zijn eigen mooie gebruiksaanwijzing. Ondanks ons dag-nacht verschil en toch een liefdevolle band. Af en toe kon ik hem achter het behang plakken, andere keren speelden we urenlang op een jeanskleed met onze LEGO. Al vroeg was er in ons gezin aandacht voor zijn hindernissen en bijzonderheden. Daar had ik niet altijd begrip voor, nu heb ik dat wel. Al jaren droomde ik van het werk met jongeren en toen we dit jaar begonnen met #BeginmetBeginnen, startte Jeroen en ik na wat losse opdrachten met onze eerste grote klus in het begeleiden van professionals en jongeren in de jeugdzorg. Dit kamp, met jongeren van 10-16 die te maken hebben met de uitdagingen van ADHD en het Autisme Spectrum, was gelijk een sprong in het diepe voor mij. Waar mijn compagnon Jeroen zich nergens druk over maakte – hij werkt hiernaast in de gesloten jeugdzorg-, was dit voor mij een flinke stretch buiten mijn comfortzone. Terwijl ik met hem bezig was de uitdagingen van het team in kaart te brengen, draaide ik met een ervaren jeugdwerker, voor het eerst een ‘huisje,’ met 4 jongeren met diverse soorten hindernissen of uitdagingen. Inmiddels, drie kampen verder, voel ik de behoefte er over te schrijven. Deze jongeren hebben mij namelijk veel meer geleerd, dan ik hen. Zoveel meer respect heb ik voor het dankbare werk wat de jeugdwerkers doen met deze jongeren, hen op een leuke en nuttige manier leren hoe ze omgaan met hun eigen uitdagingen en die in de samenleving. Meer dan eens heeft dit me tot tranen geroerd en zag ik Jeroen glimlachen, terwijl ik nederig vertelde, hoe bijzonder ik dit werk vind. Hoe klein de coaching- en trainingsmiddelen soms ook zijn die je gebruikt, zoveel groter is de impact hiervan op deze jongeren. In deze terugblik, deel ik de belangrijkste lessen die deze jongeren mij hebben geleerd.

#1: wij zijn zelf de grootste hindernis

Jongen van 12, ‘wist je dat ik Autisme heb?’ Ik: ‘nee, dat wist ik niet.’ Maar waarom vertel je me dit?’ Hij; ‘nou, dan weet je het maar.’ Ik: dankjewel voor het delen.’ Jongeren staan geen seconde stil bij de hindernissen. Dit creëren wij als samenleving. De grootste hindernis zit, in het denken dat afwijken van de standaard een probleem is. Wat kan het kind, wél? En hoe vergroten we deze mogelijkheden? Hoe bieden we dit kind kaders, zodat hij vrij kan navigeren en tegelijkertijd wél weet waar hij kan kijken als hij hulp nodig heeft? Hoe maken we dit kind zelf-reflectief en communicatief vaardig, met behoud van zijn authenticiteit? Denk niet in de problemen of beperkingen, kijk naar wat je wel ziet en wat er wel mogelijk is. Zo zien we, jongeren met hindernissen zonder beperkingen.

#2: in hen, zie jij jezelf

In mijn werk met teams, laat ik professionals ervaren wat hun gedrag doet met de ander. Hoe zorg je ervoor, dat je nieuwsgierig bent en blijft naar het wereldbeeld van de ander? Zo leer je de ander werkelijke begrijpen. Deze jongeren zijn hier het allermooiste voorbeeld van. In het werk met jongeren die hindernissen ervaren in de communicatie die in onze samenleving als ‘normaal’ wordt gezien, leer je veel over hoe duidelijk jouw eigen waarden duidelijk voor je zijn. Wat vind jij belangrijk? Waar liggen je grenzen? En hoe geef je die aan. Ze zijn een kristalheldere spiegel van jouw eigen gedrag. Als jij het niet weet, weten zij het ook niet en nemen ze een loopje met je. Jouw eigen kaders, geven hen eigen kaders om daarbinnen vrij te bewegen, te blunderen, experimenteren en leren. Als je gaat staan voor wat jij belangrijk vindt, daarin authentiek bent en laat zien dat blunderen mag en bij het leven hoort, zul je een duidelijke rol neerzetten.

#3: ze leren je om het leven niet te serieus te nemen

Wanneer verleer je het, om te spelen? Wanneer wordt het leven ineens zo serieus? Op het moment dat je vrijheid krijgt, komt de verantwoordelijkheid. Je huur, je vaste lasten, je baan, je gezin en je andere verplichtingen. Veel van ons, waaronder ikzelf verleren het om te spelen. Deze jongeren hebben mij op een fijne manier geleerd om te spelen, zijn continu aan het plagen, spelen en creatieve dingen aan het bedenken om het leven niet te serieus te nemen. Zo leren ze je juist datgene, wat je nodig hebt om creatief te zijn, te ontladen en te durven op je bek te gaan en te leren. Ze zien alles in de omgeving van het kamp waar we met ze zijn als een avontuur, iets om spelend mee te ondernemen en grijpen allerlei mogelijkheden om je even op de proef te stellen. Niet omdat ze je onaardig vinden of je op de zenuwen willen werken. Dit doen ze juist omdat ze met jou aan het verkennen zijn waar hun grenzen en die van jou liggen. Om van jou te leren en te laten zien wat ze al kunnen. Om erkenning te krijgen voor de goede dingen die ze doen. Vergroot dit uit, benut het in plaats van het te bestraffen. Zet spel in als manier om met hen contact te maken en samen te leren.

Door: Bob Offereins
Coach, trainer en therapeut

Gerelateerde berichten

“Wil je de rode of de blauwe schoentjes aan?”

Ik sta in de gang en probeer mijn bonusdochter Haley (6) te motiveren om haar schoenen aan te trekken. We hebben enigszins haast en ik probeer haar vriendelijk doch sturend te benaderen. ‘Wil je je schoenen aantrekken?’ Vraag ik haar. Ze is te druk met andere dingen....

Lees meer